Persglas 2023

Ga naar de inhoud
Introductie
Hoe begint een verzameling? Met één voorwerp waar er nog één bij komt, zegt men. Vaak vloeit het voort uit een algemene belangstelling, zoals bij mij, Janke Deelman. Ik verzamel meer dan 35 jaar roze persglas en kristal, met de nadruk op persglas. Tijdens mijn werk in het streekmuseum van de Krimpenerwaard (ik ben nu al weer een tijd met pensioen) kwam ik in aanraking met allerlei oud glaswerk en serviesgoed. Het werd een beetje mijn ding. Dan heb je thuis natuurlijk ook wat. Zoals een bowlstel van Leerdam, dat ik van mijn Opoe Janke heb geërfd. Of de glazen taartschaal met schoteltjes van saffier groen persglas uit de jaren 1950, die ik van mijn ouders kreeg. Vervolgens vind je iets van roze glas waar je dan weer schoteltjes bij zoekt en zo ontstaat langzaam een verzameling. En nu heb ik bijna 1300 unieke roze persglas-items. Kon ik in de eerste jaren van het verzamelen bananendozen vol op de rommelmarkten vinden, nu moet je op antiek- en curiosamarkten zijn. En zelfs dat wordt minder. Met de coronapandemie in 2020/21 en de lockdowns was er zelfs geen rommelmarkt of verzamelbeurs. En in november 2021 hebben we nog geen enkele rommelmarkt of beurs gezien en is er al weer een lockdown. Om moedeloos van te worden, ook als je geen verzmelaar bent......
Janke
Wat is persglas?
Persglas kennen we ook als depression glass. Een term die ontstaan is in de Amerikaanse glasgeschiedenis. De naam heeft te maken met de tijd waarin het is ontstaan, n.l. de grote depressie in de jaren 30 van de 20e eeuw (pressed betekend geperst). In Amerika wordt de term gebruikt voor persglas gemaakt tussen ca. 1920 en 1945. Alles wat erna gemaakt is, met dezelfde motieven, wordt in Amerika als ‘namaak’ bestempeld. De jaren dertig en veertig waren ook de jaren van de introductie van de wasmachine en van waspoeder. Het werd daar een gewoonte om waspoeder te verkopen door te adverteren met het feit dat er van een bepaald merk glaswerk in het pak zat. Ook met Quacker Oats, havermout, was dat het geval. Zo konden mensen mooie dingen bij elkaar sparen. Deze verkooptechniek werd in Europa van die tijd ook wel toegepast en kwam in de zeventiger jaren terug toen je bij het benzinemerk BP een rookglazen servies bij elkaar kon sparen. Wie had daar in die tijd niet onderdelen van in gebruik!
In Europa is de term depression glass minder in gebruik en ook minder strikt. Hier worden de ontwerpen vaak onder Jugendstil of Art Deco gerangschikt.
Persen van glas? Hoe gaat dat?
Het persen van glas in mallen wordt als volgt gedaan: Er wordt van metaal een mal gemaakt met de contravormen en de motieven die men wilde hebben. Voor de binnenkant werd een gladde mal gemaakt, zodat er tussen een dunne laag al dan niet met motieven versierd glas ontstond. De randen van de mal zijn dikwijls te zien, maar in de loop van de tijd werd er ook slim gebruik van gemaakt, zodat ze niet meer opvielen. Het proces was eerst nog handmatig, later persen met luchtdruk tot het volledig door machines gecontroleerde proces zoals je dat bij flessenfabricage ziet. Om het glas harder te maken werd het nog een tweede keer verhit. De ruwe slijpranden werden weg geslepen. Het etsen en graveren van glas was oorspronkelijk handwerk, maar het kan al heel lang machinaal. Bij het oudere glaswerk zijn de maten van dezelfde voorwerpen vaak niet exact gelijk. Dat heeft met grootte van de ingebrachte klomp heet glas te maken.

De kleuren van het glas worden verkregen door er verschillende metaaloxiden toe te voegen: ijzer – bruin, chroom – groen, kobalt- blauw, selenium – rood, uraan – geel/groen en ijzer en koolstof dat zwart oplevert. Bij het oudere persglas is dikwijls de beschikbaarheid van bepaalde grondstoffen en de onzuivere toevoeging van hoeveelheden de oorzaak van kleurverschillen. In landen met beperkte invoer, zoals dat in de (voormalige) Oostblok landen nogal eens voorkwam, kon de kleur wekelijks licht verschillen. Ook de mode van het moment was van invloed op de kleur die werd gemaakt. Zo kwamen de zwarte onder schotels eind 1950’s erg in zwang en weer iets later waren sets glas in vier of zes verschillende kleuren weer heel erg in de mode. Bekend is de toepassing die Tiffany voor glas bedacht, glas in loodachtige mozaïeken. In mijn verzameling heb ik wel wat voorbeelden van andere kleuren maar om de voorbeelden compleet te maken heb ik gezocht naar voorbeelden van anderen. Waar mogelijk geef ik de bron aan.
Index Informatie
o Glas produceren: hoe?
o Nog meer weetjes over persglas
o Waar vandaan?
o Nederland
o België, Frankrijk
o Tsjechoslowakije
o Verenigd Koninkrijk
o Verenigde Staten
o Duitsland: geschiedenis
o Duitsland: Walther als voorbeeld
FAQ’s en links
Index Collectie 1
o Stolpen
o Toilettafel sets
o Roomstellen
o Melk-/ roomkannetjes
o Gebaksstellen
o Gebaksschotels en plateau's
o Bonbonschalen
o Bonbonschalen met hengsels
o Koekjespotten
o Bonbonnières met deksels
Index Collectie 2
o Schalen
o Karaffen, kannen, glazen. Vazen
o Klokkenstel en kandelaars, asbakken
o Onderzetters, zeepdoosjes, waxinelichten
o Suiker- en jampotten en een snoeppot
o Jardinières, bloemstekers en divers
Alle foto’s en teksten zijn
copyright © GD projecten
In mijn persglas shop kunt u mooie items kopen voor ouderwetse prijzen.
In mijn "persglas praatjes" vindt je op onregelmatige tijdstippen leuke items.
Persglas (Depression Glass)
Depression Glass: Ik word er vrolijk van!
versie 9.2 - 04 juni 2023
© 2005-2023 GD projecten
janke@persglas.nl   
Terug naar de inhoud